Zaloguj się 
Dzieje się!
Czym jest narcyzm? Jak rozpoznać narcyza?
Dużo się dzisiaj mówi o toksykach i narcyzach. Ale co to tak naprawdę oznacza, jak ich zidentyfikować? O narcystycznych ludziach i o kosztach toksycznych relacji zawodowych i prywatnych rozmawiamy w „Harmonii” z Moniką Reszko, autorką książek, mentorką liderów i psychologiem biznesu, pracującą na co dzień w gabinecie z liderami nad konsekwencjami toksycznych relacji - w życiu prywatnym i w biznesie.
Udostępnij przez e-mail 
Z tego odcinka dowiesz się…
- Po czym poznać osobę o zaburzeniu narcystycznym.
- Skąd się bierze narcyzm.
- Jakie są koszty toksycznych relacji z narcyzami.
Definicja mówi, że osobowość narcystyczna to zaburzenie, w którym występuje wzorzec zachowań zdominowany nastawieniem wielkościowym (w wyobraźni lub na jawie), potrzebą bycia podziwianym, brakiem empatii i niezdolnością do przyjęcia perspektywy innych osób. W najnowszej „Harmonii” rozmawiamy z Moniką Reszko, autorką książek, mentorką liderów i psychologiem biznesu, o tym kim tak naprawdę jest osoba narcystyczna, jakie ma cechy, intencje oraz wpływ na osoby z nią obcujące.
Wideocast
Powiększ video
Wideocast
Powiększ audio
Epidemia narcyzów?
Czy dzisiaj mamy epidemię toksyków i narcyzów, czy wcześniej się po prostu o nich nie mówiło?
- Psychologowie zajmują się zaburzeniem osobowości, jakim jest np. narcyzm, od dziesiątek lat. Nie jest to nowe zjawisko, jednak ze względu na to, że obecnie doświadczamy jakiejś formy przebudzenia, choćby ze względu na to, że coraz więcej osób chodzi na terapię, faktycznie więcej się o tym mówi. I zaczynami nazywać to po imieniu – wylicza Monika Reczko.
Jak zdiagnozować toksyczne zachowania i zaburzenia osobowości
Psycholożka podkreśla, że to, czego doświadczamy ze strony narcyza czy manipulatora, to przemoc.
- Tak przemoc, tyle że często w białych rękawiczkach. Narcyz jest fantastyczny w uwodzeniu, w początkowej fazie znajomości ofiaruje nadzwyczajną uwagę, troskę, ciepło, kwiaty, komplementy. Jesteś najlepszym szefem, najlepszym pracownikiem, partnerem. W pracy to często charyzmatyczny lider, w życiu prywatnym – partner, który wydaje się ideałem. Ale pod tą fasadą jest pustka, tam nie ma empatii – wyjaśnia terapeutka.
Toksyczne zachowania, które jeszcze dekadę temu kojarzyliśmy głównie z relacjami osobistymi, coraz częściej ujawniają się w środowiskach pracy. Polskie firmy – mimo dynamicznej transformacji gospodarczej – nadal zmagają się z „folwarcznym” dziedzictwem: hierarchicznością, brakiem dialogu i niskim zaufaniem. W polskich firmach toksyczność często przybiera formy subtelne: pasywno-agresywne komentarze, podważanie autorytetu, ignorowanie.
- To jak gotowanie żaby, małe gesty, małe uszczypnięcia. Aż w końcu człowiek orientuje się, że jest zdołowany i już nie ma siły – mówi ekspertka.
Skąd się bierze narcyzm
Zaburzenie osobowości narcystycznej nie rodzi się znikąd.
- W dzieciństwie często karmi się je nadmiarem nieadekwatnych pochwał np. „jesteś najlepszy!” albo przeciwnie emocjonalnym chłodem i traumą. W efekcie powstaje „fałszywe self”, maska, za którą kryje się wstyd, kruchość i lęk przed odrzuceniem. A narcyz zrobi wszystko, by nie poczuć wstydu. Najprostszą metodą jest zniszczyć tego, kto mógłby go ujawnić – mówi Monika Reszko.
Nie ma „dwóch ról”: prywatnej i zawodowej. Jak ktoś jest narcyzem w domu, to nie stanie się empatycznym liderem w biurze. A jak ktoś jest ofiarą w małżeństwie, często nieświadomie powiela ten wzorzec w pracy.
- My w życiu dorosłym powtarzamy wzorce z dzieciństwa. Jeśli dorastałeś z rodzicem, który był emocjonalnie niedostępny, to masz ogromną podatność na toksyczne osoby – bo wreszcie ktoś daje ci uwagę, której brakowało. Ale to nie miłość, tylko kontrola – tłumaczy terapeutka.
Jak rozpoznać toksyczną relację – i jak z niej wyjść
Pierwszy krok to zatrzymanie się i… uwierzenie sobie.
- Jeśli czujesz, że coś jest nie tak, pamiętaj, że to nie ty zwariowałaś, zwariowałeś. To, co czujesz, jest prawdziwe – mówi ekspertka.
W relacji, zarówno prywatnej jak i zawodowej, warto zadać sobie kilka prostych pytań: Czy czuję się bezpiecznie przy danej osobie, czy mogę się pomylić, nie wiedzieć czegoś, bez lęku przed reakcją tej osoby, czy moje granice są szanowane, czy czuję, że mogę być sobą?
Koszty toksycznych relacji
Koszty toksycznych relacji z narcyzami są ogromne.
- To wypalenie zawodowe, depresje, stany lękowe, rotacja pracowników. Ale też utrata zaufania, kreatywności i zaangażowania. Toksyczna kultura nie tylko niszczy ludzi, ale i zabija innowacyjność. W relacjach prywatnych koszty są jeszcze bardziej dramatyczne. Wiele osób po traumie narcystycznej popełnia samobójstwo, to nie są żarty – mówi Monika Reszko.