Amerykański Lyten kupuje fabrykę Northvolta w Gdańsku. Czy przejmie coś jeszcze? „Stay tuned” – mówi prezes Dan Cook

Fabryka Northvolt Dwa ESS w Gdańsku, zajmująca się produkcją systemów bateryjnych i wstrzymana po bankructwie szwedzkiej spółki, ma nowego inwestora. List intencyjny dotyczący zakupu zakładu podpisał Lyten – firma z San Jose w Dolinie Krzemowej, specjalizująca się w nowej generacji baterii litowo-siarkowych do samochodów elektrycznych. Jej produkty są lżejsze, bardziej wydajne i przyjazne dla środowiska.

– Systemy bateryjne czeka ogromny wzrost zarówno w USA, jak i w Europie. W ciągu 20 lat europejski rynek magazynów energii osiągnie 15 tys. TWh. Praca wykonana przez Northvolta w Gdańsku i innych zakładach to solidny fundament. Polska fabryka stanie się naszą główną bazą produkcyjną na kontynencie. To największy i najbardziej zautomatyzowany zakład tego typu w Europie. Akwizycja idealnie wpisuje się w naszą strategię – mówi Dan Cook, współzałożyciel i prezes Lytena.

Na początku 2023 r. Lyten rozpoczął testową produkcję baterii w San Jose. Pod koniec 2024 r. przejął fabrykę Northvolt Cuberg w San Leandro w Kalifornii. Obecnie instaluje tam nowe maszyny, które zwiększą moce produkcyjne do ok. 200 MWh.

Firma planuje także budowę pierwszej na świecie fabryki baterii litowo-siarkowych w Reno (Nevada), która ma osiągnąć moc 10 GWh. Trwają przygotowania do rozpoczęcia inwestycji.

Northvolt miał w Gdańsku jeszcze jeden zakład, zlokalizowany przy ul. Elbląskiej – Northvolt Systems Industrial, produkujący baterie dla przemysłu ciężkiego i maszyn specjalistycznych. Tę część działalności przejęła w lutym Scania, producent pojazdów ciężarowych.

Przeczytaj: Northvolt sprzeda Scanii fabrykę w Gdańsku

Szybki restart produkcji

Nowy inwestor zapowiada niezwłoczne wznowienie działalności w gdańskiej fabryce.

– Szanujemy naszych klientów. Chcemy jak najszybciej wznowić produkcję i zrealizować bieżące zamówienia – to 200 magazynów energii. Przy przejęciu kluczowe są dla nas trzy rzeczy: zachowanie technologii, relacje z klientami i osiągnięcie synergii – podkreśla Dan Cook.

Najpierw jednak Lyten musi sfinalizować transakcję przejęcia.

– Spodziewamy się zamknięcia procesu na początku trzeciego kwartału, czyli w lipcu. Wznowienie produkcji zajmie nam kilkanaście tygodni, więc pierwsze produkty opuszczą fabrykę w czwartym kwartale – zapowiada prezes.

Amerykańska firma planuje również wdrożyć w Gdańsku własną technologię baterii litowo-siarkowych.

Spodziewamy się zamknięcia procesu na początku trzeciego kwartału, czyli w lipcu. Wznowienie produkcji zajmie nam kilkanaście tygodni, więc pierwsze produkty opuszczą fabrykę w czwartym kwartale.

– Nie potrzebujemy niklu, kobaltu ani innych trudno dostępnych surowców, które uzależniają producentów baterii od Chin. Siarka występuje w wielu krajach, także w Polsce. Możemy produkować na podobnych liniach co inni, ale z wykorzystaniem innych materiałów – tłumaczy Dan Cook.

Przeczytaj: LG Energy Solution Wrocław rozpocznie wkrótce produkcję magazynów energii. Liczy na kolejne giga kontrakty

Lyten przekonuje, że jego technologia to produkt nowej generacji – zapewnia ponad dwukrotnie większą wydajność w porównaniu z bateriami litowo-jonowymi. Przekłada się to na niższą wagę oraz o 85 proc. mniejsze zużycie surowców kopalnych, co z kolei oznacza nawet 80 proc. niższy ślad węglowy.

Tę technologię firma planuje wprowadzić również w przejętych od Northvolta zakładach.

– Dotychczasowi klienci Northvolta już teraz wyrażają zainteresowanie naszymi produktami. Dlatego chcemy wdrożyć nową technologię tak szybko, jak to możliwe – zapowiada prezes Lytena.

Zdaniem eksperta

Ważny projekt, przyszłościowa technologia, zadania dla rządu

W okresie zrównoważonej transformacji sektor bateryjny staje się strategiczną gałęzią globalnej gospodarki. To sprawia, że ogłoszenie każdej kolejnej inwestycji zwiększającej krajowy potencjał produkcyjny w tym obszarze jest bardzo dobrą wiadomością. Tym bardziej że w ostatnim czasie kilka dużych zakładów branży nowej mobilności zostało ulokowanych w innych krajach regionu.
Baterie litowo-siarkowe, które Lyten ma zamiar wytwarzać w Gdańsku, można uznać za technologię przyszłościową. Cechuje je wysoka gęstość energii, a ich lokalna produkcja ogranicza uzależnienie Europy od kosztownego ekonomicznie, politycznie i ekologicznie importu takich surowców, jak kobalt czy nikiel.
Polska administracja rządowa powinna dążyć do tworzenia optymalnych warunków dla kolejnych inwestycji sektora bateryjnego. W tym kontekście kluczowe są: zadbanie o łatwiejszy dostęp do zielonej energii (który dla wielu inwestorów stanowi priorytet), optymalizacja prawa czy odpowiednie dostosowanie kompetencji absolwentów uczelni wyższych do wymogów potencjalnych pracodawców z branży e-mobility. 

Jan Wiśniewski

dyrektor Centrum Badań i Analiz Polskiego Stowarzyszenia Nowej Mobilności

Fabryka ponownie zatrudni

Zakład Northvolt Dwa w Gdańsku – o powierzchni 25 tys. m kw. i wartości 200 mln dolarów – miał docelowo zatrudniać 500 osób. W ubiegłym roku pracowało w nim około 140 osób. Produkcja ruszyła, ale zanim zakład osiągnął pełne moce, firma zbankrutowała.

– Wstrzymaliśmy produkcję i pod koniec ubiegłego roku zwolniliśmy około stu pracowników. Obecnie w firmie pozostało około 20 osób – mówi Robert Chryc, prezes Northvolt Poland.

– Cały zespół przejdzie do nas. Planujemy przywrócić zatrudnienie do poprzedniego poziomu i rozwijać firmę dalej – zapowiada Dan Cook.

W gdańskiej fabryce ma być prowadzona również działalność badawczo-rozwojowa.

Lyten nie ujawnia wartości transakcji. Firma powstała w 2015 r. i zdobyła już ponad 425 mln dolarów finansowania na rozwój technologii litowo-siarkowej. W gronie inwestorów są m.in. Stellantis, FedEx i Honeywell.

Kolejne przejęcie w Europie?

25 czerwca szwedzka stacja Sveriges Radio podała, że syndyk Northvolta, Mikael Kubu, otrzymał wstępną ofertę zakupu wszystkich aktywów – w tym fabryki w Skellefteå i centrum badawczo-rozwojowego w Västerås – od zagranicznego inwestora. Przypomnijmy: w niemieckim Heide w Szlezwiku-Holsztynie trwają przygotowania do budowy kolejnego zakładu, na który Northvolt otrzymał wsparcie publiczne. Czy za ofertą stoi Lyten?

– Stay tuned [w wolnym tłumaczeniu: miejcie oczy i uszy otwarte – przyp. red.] – ucina Dan Cook.

Jak informuje portal CleanTechnica, to pierwsza oferta, która obejmuje wszystkie aktywa Northvolta. Syndyk spodziewa się kolejnej propozycji. Zainteresowana jest m.in. Scania, należąca do grupy Volkswagen. Jej prezes, Christian Levin, potwierdził, że negocjacje trwają i firma chce zaangażować się finansowo, choć nie zamierza robić tego samodzielnie.

Tymczasem Volvo Cars przejęło udziały Northvolta w spółce Novo Energy, produkującej baterie. Scania, oprócz zakładu w Polsce, kupiła także centrum badawczo-rozwojowe w Tomteboda pod Sztokholmem.

Zdaniem eksperta

Nie zmarnujmy kapitału ludzkiego

Europa stoi dziś przed poważnym wyzwaniem — nie posiadamy ani własnej konkurencyjnej technologii baterii, ani aktywnej fabryki, która produkowałaby europejskie ogniwa na skalę przemysłową. Po bankructwie Northvolta, który jeszcze niedawno uchodził za nadzieję europejskiego sektora bateryjnego, sytuacja stała się jeszcze bardziej niepokojąca.
 
Dlatego pojawienie się nowego inwestora, który chce przejąć i rozwijać istniejącą infrastrukturę, to nie tylko dobra wiadomość — to być może ostatnia szansa, by zachować kompetencje, miejsca pracy i know-how w Europie. W zakładzie, o którym mowa, pracują już doświadczeni specjaliści. Przeszli szkolenia, brali udział w testach i uruchomieniu produkcji baterii. Tego kapitału ludzkiego nie można zmarnować.
 

Tomasz Szpikowski

prezes Bergman Engineering, firmy zajmującej się rekrutacją inżynierów

Jak upadł Northvolt?

Northvolt – szwedzki producent baterii, który miał być europejską odpowiedzią na dominację firm z Azji – w marcu złożył wniosek o upadłość w sądzie w Szwecji. Wcześniej uruchomił restrukturyzację na podstawie Chapter 11 w USA i uzyskał wsparcie od wierzycieli oraz kluczowych partnerów. Nie udało się jednak zdobyć finansowania wystarczającego do kontynuacji działalności. Sprzedażą aktywów w Europie zajmuje się teraz szwedzki syndyk.

Przeczytaj: Northvolt – anatomia upadku 

Zdaniem eksperta

Polska zyska kolejnego silnego gracza

Przejęcie fabryki w Gdańsku przez amerykańskiego Lytena to zdecydowanie pozytywny sygnał – zarówno dla lokalnego rynku pracy, jak i dla pozycji Polski na mapie nowoczesnych inwestycji przemysłowych. To również ważna wiadomość dla całej branży bateryjnej w Europie, która potrzebuje dywersyfikacji technologicznej i geograficznej.

Upadek Northvolta był ciosem – nie tylko ze względu na utratę miejsc pracy, lecz także z powodu rozczarowania utraconymi nadziejami na rozwój lokalnej specjalizacji w jednym z najdynamiczniej rozwijających się sektorów przemysłu. Dziś w zakładzie pozostało zaledwie 20 pracowników, jednak Lyten deklaruje odbudowę zespołu i wznowienie produkcji w IV kwartale, co – jeśli się powiedzie – może realnie wpłynąć na sytuację gospodarczą regionu.

Cieszy, że do Polski wchodzi firma rozwijająca technologię litowo-siarkową – lżejszą, potencjalnie bardziej przyjazną środowisku i obiecującą z punktu widzenia przyszłości energetyki. Na świecie trwa intensywny wyścig w sektorze baterii – LG, CATL, SK Innovation czy Panasonic rywalizują nie tylko o skalę produkcji, ale przede wszystkim o innowacyjność. Szczególnie kibicujemy firmom, które już zainwestowały w Polsce, takim jak LG Energy Solution – ich sukcesy są naszymi sukcesami. To właśnie takie inwestycje tworzą solidne podstawy przemysłu technologicznego nad Wisłą i zapewniają stabilność tysiącom miejsc pracy.

Jeśli Lyten zrealizuje swoje plany i uruchomi seryjną produkcję własnej technologii w Gdańsku, Polska zyska kolejnego silnego gracza. Z perspektywy firmy, która od lat działa na styku przemysłu i rynku pracy, takie inwestycje mają kluczowe znaczenie – dla stabilności zatrudnienia, zachowania lokalnego know-how oraz dla wzrostu atrakcyjności Polski jako partnera przemysłowego.

Warto podkreślić, że fabryki baterii to nie zwykłe montownie – to wysoko wyspecjalizowane zakłady, w których potrzebna jest wiedza, doświadczenie i odpowiedzialność. Każde przywrócone stanowisko to nie tylko nowy etat, ale inwestycja w przyszłość całego technologicznego ekosystemu w Polsce.

Jacek Opala

prezes Exact x Forestall i ekspert rynku pracy dla sektora przemysłowego i elektromobilności.

Lyten z mocnym wsparciem inwestorów i państwa

Lyten ma na koncie ponad 520 przyznanych lub zgłoszonych patentów. W 2024 r. ogłosił współpracę przy produkcji elektrycznego Chryslera Halcyon Concept, planuje dostarczać baterie dla bezzałogowych statków powietrznych AEVEX Aerospace oraz na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Firma została uznana przez Fast Company za ósmą najbardziej innowacyjną firmę energetyczną na świecie, a przez Time – za jedną z najlepszych amerykańskich firm działających w obszarze zielonych technologii.

Pierwszym produktem Lytena był grafen 3D – materiał lekki, wytrzymały i przewodzący prąd, który dziś stanowi kluczowy komponent baterii firmy. Lyten produkuje grafen 3D w Kalifornii, wykorzystując proces wychwytywania węgla z gazu ziemnego i przekształcania go w grafen. Dzięki temu metan nie przedostaje się do atmosfery, a proces nie generuje emisji CO2. Technologia ta znajduje zastosowanie m.in. w przemyśle półprzewodnikowym.

W 2021 r. Lyten pozyskał 210 mln dolarów w rundzie serii A. Jednym z inwestorów został Stellantis Ventures – fundusz motoryzacyjnego giganta, który dysponuje kapitałem 300 mln euro przeznaczonym na projekty wspierające podwojenie przychodów do 2030 r. Lyten zapowiedział, że pozyskane środki przeznaczy na dalszy rozwój technologii baterii litowo-siarkowych.

Firma otrzymała także 3 mln dolarów grantu z programu NSIC (National Security Innovation Capital), zarządzanego przez amerykański Departament Obrony. Program ten wspiera przełomowe projekty z sektora bezpieczeństwa narodowego.

W 2023 r. Amazon Web Services zaprosił Lytena do udziału w akceleratorze czystej energii, a firma zdobyła kolejne 200 mln dolarów finansowania w serii B. Największym inwestorem został fundusz Prime Movers Lab, a wśród pozostałych znalazły się m.in. Stellantis, FedEx, Honeywell i Walbridge Aldinger Company. W tym samym czasie Lyten ogłosił zamiar otwarcia europejskiej siedziby w Luksemburgu.

W 2024 r. firma ponownie uzyskała grant z Departamentu Obrony USA. Z kolei The Luxembourg Future Fund – fundusz wspierający dywersyfikację gospodarki Luksemburga – zainwestował w Lytena 15,7 mln dolarów.

Mocny zespół u sterów

Lyten został założony przez Dana Cooka, Larsa Herlitza, Scotta Mobleya i Williama Wratha III. Dan Cook pracował wcześniej w General Motors, a następnie w Next Computer – firmie stworzonej przez Steve’a Jobsa. Później związał się z funduszem Cerberus, który wspierał rozwój ponad 20 producentów sprzętu komputerowego.

Lars Herlitz, obecny przewodniczący rady nadzorczej, pochodzi ze Szwecji. Ma na koncie liczne przedsięwzięcia technologiczne w Europie i Dolinie Krzemowej – zarówno jako twórca, jak i menedżer. Scott Mobley zdobywał doświadczenie w branży półprzewodników, a William Wrath III inwestował w projekty wydobywcze i energetyczne w rejonie San Francisco Bay Area.

Obecny zespół zarządzający Lytena tworzą osoby z doświadczeniem zdobytym w takich firmach jak Tesla, Panasonic, ExxonMobil, Marvel oraz Amazon.

Główne wnioski

1. Lyten podpisał list intencyjny w sprawie zakupu Northvolt Dwa – gdańskiej fabryki upadłej spółki, specjalizującej się w produkcji magazynów energii. Prezes Dan Cook zapowiada, że zaraz po sfinalizowaniu transakcji rozpocznie się proces przywracania produkcji. Pierwsze produkty mają opuścić zakład w czwartym kwartale tego roku. Lyten planuje rozbudowę zespołu. Docelowo w fabryce miało pracować 500 osób. Obecnie zatrudnionych jest jedynie 20 pracowników.
2. Spółka została założona w 2015 r. i opatentowała technologię produkcji baterii litowo-siarkowych. Zastosowanie siarki zamiast trudniej dostępnych surowców, takich jak nikiel czy kobalt, pozwala firmie unikać uzależnienia od dostaw z Chin. Baterie Lytena są lżejsze i bardziej wydajne, a ich produkcja wiąże się z niższą emisją CO₂ niż w przypadku tradycyjnych ogniw litowo-jonowych. Na początku 2023 r. firma uruchomiła testową produkcję w San Jose, a pod koniec 2024 r. przejęła fabrykę Northvolt Cuberg w San Leandro, również w Kalifornii. Obecnie trwa montaż nowych maszyn, co ma zwiększyć wydajność zakładów w Kalifornii do 200 MWh. Równolegle Lyten ogłosił budowę pierwszej na świecie fabryki baterii litowo-siarkowych w Reno (Nevada), która ma osiągnąć moc produkcyjną 10 GWh. Od 2015 r. firma pozyskała już ponad 425 mln dolarów finansowania na rozwój technologii. Wśród jej inwestorów znajdują się m.in. Stellantis, FedEx i Honeywell.
3. Tymczasem 25 czerwca szwedzka stacja SverigesRadio poinformowała, że syndyk Northvolta, Mikael Kubu, otrzymał od zagranicznego inwestora wstępną ofertę zakupu wszystkich aktywów – w tym fabryki w Skellefteå oraz centrum badawczo-rozwojowego w Västerås. Czy za ofertą stoi Lyten? – Stay tuned [w wolnym tłumaczeniu: miejcie oczy i uszy otwarte – red.] – ucina Dan Cook.