Czy lotnisko może być ekologiczne? Przy budowie CPK mamy od kogo się uczyć

Transport odpowiada globalnie za około jedną czwartą emisji CO2. Światowe lotnictwo generuje 2-3 proc. całkowitej emisji, a w Unii Europejskiej udział tego sektora szacuje się już na blisko 4 proc.

Co więcej, poziom emisji wciąż rośnie. Jak wynika z raportu organizacji Transport & Environment, w 2024 r. emisje z lotnictwa przekroczyły poziom sprzed pandemii – okresu najbardziej dynamicznego rozwoju branży. W ubiegłym roku wyniosły 187,6 mln ton CO2, co oznacza wzrost o 8 proc. względem 2023 r. Jednocześnie w UE wzrosła liczba lotów. W 2024 r. odnotowano blisko 8,5 mln operacji lotniczych, o 5 proc. więcej niż rok wcześniej.

Technologia wciąż jednak nie nadąża za tempem rozwoju sektora. Prace nad napędem wodorowym dopiero nabierają kształtu. Prym wiedzie Airbus, który jako pierwszy podał konkretną datę wprowadzenia na rynek samolotów napędzanych wodorem.

Przeczytaj: Coraz więcej lotów, coraz niższe emisje? Tak byłoby w idealnym świecie

Wiele nadziei lotnictwo pokłada w SAF, czyli zrównoważonych paliwach lotniczych. Ich powszechne wykorzystanie mogłoby zmniejszyć emisję nawet o 80 proc. Na razie jednak dostęp do tej technologii jest ograniczony i bardzo kosztowny, dlatego pełna implementacja to wciąż pieśń przyszłości.

Organizacja Transport & Environment ostrzega, że obecne tempo innowacji w produkcji samolotów jest zbyt wolne. A to może zagrozić realizacji celów klimatycznych do 2050 r. – daty granicznej, kiedy sektor lotniczy powinien osiągnąć neutralność klimatyczną. Wiele mogą jednak zrobić same lotniska, wdrażając proekologiczne rozwiązania.

Jest od kogo się uczyć

Jak wynika z raportu „Przyszłość technologii lotniskowych. Prognozy i studia przypadków”, przygotowanego na zlecenie Polskich Portów Lotniczych (zarządcy większości lotnisk w Polsce), zielona infrastruktura w portach lotniczych zyskuje coraz większe znaczenie.

Lotniska mogą stosować rozwiązania ograniczające emisję dwutlenku węgla, wspierające gospodarkę wodną i energetyczną, zarządzanie odpadami, poprawę jakości powietrza czy rozwój niskoemisyjnego transportu naziemnego.

„Do najpopularniejszych elementów zielonej infrastruktury zalicza się m.in. ogrody – zarówno na świeżym powietrzu, jak i wewnątrz terminali – zielone ściany, ogrody deszczowe czy zielone dachy. Ich zastosowanie pozwala m.in. ograniczać efekt miejskiej wyspy ciepła, poprawiać izolację termiczną oraz zwiększać retencję wody” – czytamy w publikacji Zespołu Doradców Gospodarczych TOR.

Azjatyckie dokonania

Najlepsze przykłady płyną z Azji. Port lotniczy Changi w Singapurze, od lat uznawany za model nowoczesnej infrastruktury, słynie z wykorzystania zielonej architektury i łączenia funkcji hubu przesiadkowego z centrum handlowym i rozrywkowym. Symbolem tego podejścia jest szklana kopuła z największym na świecie wewnętrznym wodospadem o wysokości 40 metrów, otoczona bujną roślinnością. Efekt zachwyca podróżnych, tworząc spójną, zieloną i przyjazną przestrzeń.

Z kolei Port Lotniczy Koczin w indyjskim stanie Kerala to pierwsze lotnisko na świecie zasilane wyłącznie energią słoneczną. Inwestycja rozpoczęła się w 2013 r. od pilotażowej instalacji fotowoltaicznej, która szybko rozrosła się do pełnowymiarowej farmy. Od 2015 r. działa tam instalacja o mocy 12 MW, obejmująca ponad 46 tys. paneli rozmieszczonych na 45 akrach. Produkcja energii na poziomie 50–60 tys. kWh dziennie w pełni pokrywa potrzeby lotniska. Nadwyżki trafiają do lokalnej sieci energetycznej.

W ochronę bioróżnorodności zaangażował się natomiast Port Lotniczy w Hongkongu. Kluczowym elementem jego strategii środowiskowej stało się utworzenie North Lantau Marine Park o powierzchni 24 km kw. Wraz z istniejącymi obszarami chronionymi tworzy kompleks ponad 45 km kw. W ramach działań ekologicznych zainstalowano sztuczne rafy wspierające odbudowę ekosystemów morskich. Do wód wprowadzono około 20 tys. narybku ryb i milion larw krewetek.

W Europie na uwagę zasługują m.in.:

• projekt rewitalizacji odcinka rzeki Glatt prowadzony przez Port Lotniczy w Zurychu,
• łąki kwietne na terenie lotniska w Pradze,
• własna instalacja do recyklingu betonu uruchomiona przez lotnisko Amsterdam-Schiphol, dzięki której zmniejsza się emisja CO2 poprzez oszczędność materiałów budowlanych.

Z kolei Port Lotniczy Rzym-Fiumicino w czerwcu 2025 r. uruchomił innowacyjny system magazynowania energii Pioneer. Jest oparty na zużytych akumulatorach z samochodów elektrycznych. To największa tego typu instalacja w Europie. System współpracuje z lotniskową farmą fotowoltaiczną, a nadwyżki energii gromadzone są w 762 akumulatorach i wykorzystywane nocą. Dzięki temu projekt pozwoli zredukować emisję CO2 o około 16 tys. ton w ciągu dekady.

CPK ma być zrównoważone

Polska powinna czerpać z tych doświadczeń, zwłaszcza w kontekście budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego. Mowa o nowym hubie przesiadkowym, który przejmie ruch z Lotniska Chopina. W pierwszym etapie ma obsługiwać 34 mln pasażerów rocznie, a docelowo nawet 65 mln.

CPK to inwestycja typu greenfield, czyli budowana od podstaw na nowym terenie. Spółka podkreśla, że zamierza wdrożyć najnowsze technologie w oparciu o zasady zrównoważonego rozwoju.

„CPK wykorzystuje swoją szansę dziejową: budujemy greenfieldowe lotnisko w nowym miejscu. Sięgamy po wszystkie najnowsze technologie, modelowanie cyfrowe – całe lotnisko jest dziś bardzo zdigitalizowane. Proces projektowania, budowy i w przyszłości zarządzania będzie odbywał się w pełnym, cyfrowym środowisku. To wyjątkowa okazja, którą daje nam czas i miejsce” – mówił Dariusz Kuś, członek zarządu CPK, podczas Kongresu Lotniczego.

Zwrócił też uwagę na przykład lotniska w Denver – trzeciego pod względem ruchu w USA i szóstego na świecie. Do 2045 r. ma ono obsługiwać ponad 120 mln pasażerów rocznie. Władze ogłosiły, że rozważają budowę reaktora SMR na jego terenie, aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na energię i ograniczyć emisje CO2.

„Podczas wizyt na kilku amerykańskich lotniskach idea SMR-ów pojawiała się nie raz. Wyglądało to tak, jakby te małe elektrownie atomowe były już dostępne na półce w sklepie. Największym problemem pozostawała lokalizacja” – podkreślił Dariusz Kuś.

Na koniec dodał:

„Chcemy wykorzystać tę szansę, by zbudować lotnisko absolutnie doskonałe operacyjnie, a pod względem passenger experience – najlepsze w Europie” – podsumował członek zarządu CPK.

Czy CPK będzie eko?

Czy CPK ma więc realną szansę być ekologiczne? Spółka przyjęła strategię ESG, która opiera się na czterech filarach. Ostatnim z nich jest właśnie połączenie celów biznesowych z minimalizacją wpływu inwestycji na środowisko.

Net Zero Ready, planowane do wdrożenia przez CPK, oznacza, że inwestycja od początku projektowana jest tak, by mogła być zasilana z odnawialnych źródeł energii, a dzięki nowoczesnym rozwiązaniom ograniczała emisje CO2. W tym celu spółka CPK.OZE złożyła do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wniosek o dofinansowanie budowy magazynów energii elektrycznej w sąsiedztwie lotniska. Kwota wniosku to 55 mln zł.

Główne wnioski

1. Lotnictwo a emisje: Transport lotniczy odpowiada obecnie za 2–4 proc. globalnych emisji CO2, a jego udział stale rośnie. Technologie, takie jak napęd wodorowy czy zrównoważone paliwa SAF, rozwijają się zbyt wolno, by zapewnić neutralność klimatyczną do 2050 r.
2. Pionierzy ekologii: Część portów lotniczych, zwłaszcza w Azji, staje się liderami w zakresie ekologii – od farm fotowoltaicznych (Koczin), przez parki morskie (Hongkong), po recykling materiałów budowlanych (Amsterdam).
3. Szansa dla Polski: Budowa CPK jako inwestycji greenfield daje możliwość stworzenia jednego z najbardziej zrównoważonych lotnisk w regionie – opartego na OZE, zielonej infrastrukturze i strategii ESG, łączącej rozwój gospodarczy z troską o środowisko.