Polska liderem płacy netto w sektorze prywatnym w regionie

Możliwość porównania płac netto

Jak kształtuje się siła nabywcza przeciętnej płacy w Polsce na tle innych krajów? Wbrew pozorom, uzyskanie wiarygodnych i porównywalnych danych nie jest proste, przede wszystkim ze względu na różnice w systemach podatkowych. Aby przejść z wynagrodzenia brutto do netto, niezbędne są szczegółowe informacje, które dostarczają m.in. raporty OECD.

Możliwość takiego porównania dają raporty OECD. W swojej sztandarowej publikacji „Taxing Wages 2025” OECD prezentuje przeciętne płace brutto i netto dla osoby bezdzietnej zarabiającej 100 proc. średniej krajowej. Dane te są dodatkowo przeliczone według parytetu siły nabywczej (PPP), co pozwala uwzględnić różnice w poziomie cen między państwami. Trzeba jednak pamiętać o kilku istotnych ograniczeniach.

Ograniczenia danych

Po pierwsze, przeciętne płace dla większości krajów dotyczą sektorów B–N wg klasyfikacji ISIC Rev. 4. W uproszczeniu można więc powiedzieć, że obejmują płace w sektorze prywatnym. Pominięte sektory (od O do U) odnoszą się do gałęzi gospodarki, w których w krajach OECD znaczący udział ma sektor publiczny – m.in. administracja publiczna i obrona, zdrowie czy edukacja.

Ponadto, istotna jest metodologia obliczania klina podatkowego po stronie pracownika. Jeśli obowiązkowe składki trafiają do prywatnych instytucji, zazwyczaj nie są one liczone jako część podatkowego obciążenia pracy. Tak jest w Polsce – składki przekazywane na subkonto w ZUS (łącznie 7,3 proc. wynagrodzenia brutto) nie są uwzględniane przez OECD, ponieważ są dziedziczne i traktowane jako prywatne oszczędności. Z tego względu odjąłem dla wszystkich krajów po stronie pracownika takie obowiązkowe płatności (np. wpłaty do prywatnych systemów emerytalnych w Chile), aby uzyskać możliwie najbardziej realistyczny obraz.

Po trzecie, należy pamiętać, że mówimy wyłącznie o pracownikach. Pomiędzy krajami występują znaczne różnice w udziale innych form aktywności zarobkowej – takich jak samozatrudnienie, działalność rolnicza czy umowy cywilnoprawne.

Ponadto, parytet siły nabywczej umożliwia lepsze porównywanie realnej wartości płacy, ale tylko pod warunkiem, że konsumpcja odbywa się w kraju. W przypadku osób spędzających znaczną część roku za granicą takie porównanie ma ograniczony sens.

Last but not least, analizujemy przeciętną płacę netto dla bezdzietnego singla. W systemach podatkowych, w których istnieją istotne ulgi prorodzinne (np. we Francji, Polsce czy na Węgrzech), obraz sytuacji wyglądałby inaczej. Różnica między wynagrodzeniem brutto a netto byłaby mniejsza, a gospodarstwa domowe z dziećmi dysponowałyby relatywnie wyższym dochodem.

Polska liderem w regionie

Poniżej znajduje się zestawienie za 2024 r., uwzględniające opisane wcześniej uwarunkowania. Polska jest liderem w regionie. Przeciętne wynagrodzenie w sektorze prywatnym, liczone w parytecie siły nabywczej, jest wyższe niż w Czechach o 11 proc., na Litwie i w Estonii o 15 proc., a na Węgrzech aż o 20 proc. Wyprzedzamy również Grecję o 6 proc. i Portugalię o 15 proc.

Z kolei przeciętna płaca netto w Hiszpanii i we Włoszech pozostaje wciąż wyższa o ok. 10 proc. niż w Polsce. We Francji przewaga sięga jednej czwartej, a w Niemczech – niemal połowy. Średnio w krajach OECD przeciętne wynagrodzenie na rękę jest o 16 proc. wyższe niż w Polsce.

Warto jednak podkreślić, że w poszczególnych państwach inny odsetek społeczeństwa otrzymuje płace zbliżone do przeciętnej. Zależy to od rozpiętości siatki wynagrodzeń i nierówności dochodowych.