ceny energii

Cała Europa oczekuje tańszej energii, a tymczasem co chwilę pojawiają się nowe koszty, których jeszcze kilka lat temu nikt się nie spodziewał – podkreśla Grzegorz Onichimowski, prezes Polskich Sieci Elektroenergetycznych, w rozmowie z XYZ. Z szefem operatora sieci rozmawiamy m.in. o cenach energii, koniecznych inwestycjach, konkurencji na rynku, zmianach w prawie, państwowych subsydiach, a także o niedawnym blackoucie w Hiszpanii i Portugalii.

Energia elektryczna ma być tania, a udział polskich firm w budowie morskich farm wiatrowych i elektrowni jądrowej znaczący – takie zalecenia od premiera Donalda Tuska otrzymali prezesi koncernów energetycznych kontrolowanych przez Skarb Państwa. Branża wiatrakowa podsuwa rządowi gotowe rozwiązania.

Zapewnienie przystępnej cenowo energii i ochrona unijnego rynku przed nieuczciwą konkurencją – to główne postulaty polskiego przemysłu. Firmy już wdrażają plany zielonej transformacji, ale niektóre branże energochłonne do osiągnięcia celu potrzebują zmian w prawie, np. związanych z magazynowaniem dwutlenku węgla.

Rozwój odnawialnych źródeł energii ma uniezależnić Polskę od paliw kopalnych i obniżyć ceny prądu dla odbiorców. Właściciele farm wiatrowych i fotowoltaicznych mówią jednak wprost: zielona energia w kontraktach długoterminowych dla firm będzie drożeć. Co więcej, przemysł – poprzez wieloletnie umowy – ma wesprzeć inwestorów w budowie morskich farm wiatrowych, a nawet elektrowni jądrowej.

Po odmrożeniu cen energii elektrycznej wiele małych i średnich firm zmaga się z wysokimi rachunkami za prąd. Od kwietnia podobny los czeka samorządy, które podpisały kilkuletnie umowy na zakup prądu w szczycie kryzysu energetycznego. Sprzedawcy energii zapewniają, że w przypadku firm są otwarci na renegocjację kontraktów. Samorządy mają o wiele trudniej.

Po pół roku od wprowadzenia możliwości rozliczania się za energię elektryczną po bieżących cenach rynkowych zainteresowanie gospodarstw domowych taką ofertą jest znikome. – Polski rynek nie jest na to gotowy – słyszymy od sprzedawców prądu. Polacy przywykli do tego, że energia jest tania, a jeśli ceny na rynku mocno wzrosną, to państwo mrozi im rachunki. Firmy energetyczne kuszą klientów nowymi ofertami. Korzystanie z nowych opcji wymaga jednak świadomości i zaangażowania, a często też zmiany nawyków.

Komisja Europejska chce wesprzeć unijny przemysł i obniżyć ceny prądu dla wszystkich odbiorców, ale długo oczekiwany plan zmierzający do osiągnięcia tych celów rozczarował ekspertów. – Świat nam ucieka, dlatego potrzebujemy stanowczych i pilnych działań, a nie kolejnych strategii i zapowiedzi – komentuje Tomasz Zieliński, prezes Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego. Tymczasem Polska do dziś nie odblokowała inwestycji w farmy wiatrowe na lądzie, które są najtańszym źródłem energii.

Polskie gospodarstwa domowe w 2024 r. płaciły jedne z najniższych stawek za energię elektryczną w Unii Europejskiej, niemal o połowę mniej niż odbiorcy w Niemczech. Inaczej sytuacja wyglądała w przypadku polskich przedsiębiorstw, które wydawały na prąd więcej niż ich konkurenci z krajów sąsiednich.

Najnowsze odczyty wskaźnika PMI pokazują, że polski przemysł bardzo powoli wychodzi z najdłuższego spowolnienia od 20 lat. Jednocześnie mierzy się z trzema dużymi wyzwaniami: osłabieniem konkurencyjności europejskiego przemysłu, wysokimi cenami energii oraz wzrostem obciążeń regulacyjnych.

Do regulatora wpłynęły już wnioski od wszystkich zobligowanych spółek energetycznych w sprawie taryf na dystrybucję energii na 2025 r. Eksperci spodziewają się wzrostu stawek, co może podnieść rachunki za prąd gospodarstw domowych mimo zamrożonej ceny energii. Więcej emocji wywołuje jednak próba przerzucenia przez rząd kosztów obniżki cen prądu w drugiej połowie przyszłego roku na koncerny energetyczne.