Polska na 32. miejscu w światowym rankingu praworządności

Polska poprawiła swój wynik w corocznym indeksie Rule of Law Index i zajęła 32. miejsce, o jedną pozycję wyżej niż w poprzednim roku, utrzymując wynik 0,66 w skali 0–1. Polska odnotowała jednak wzrost o 0,4 proc., który – choć niewielki – stanowi największą poprawę w grupie państw Zachodu, a więc obejmujących Unię Europejską, Amerykę Północną i Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA).

Według indeksu najgorzej wypadamy pod kątem działania wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych (0,58), a najlepiej pod kątem braku korupcji (0,85) oraz porządku i bezpieczeństwa (0,71).

Najniższy poziom Polska zanotowała w latach 2021-2023 (0,64), a najwyższy – w latach 2015-2016 (0,72).

Negatywny trend na całym świecie

W sumie w indeksie wzięto pod uwagę 143 państwa. W zdecydowanej większości z nich (68 proc.) stan praworządności pogorszył się w porównaniu z 2024 r. Największy spadek zaliczyła Rosja (119. miejsce, 0,41, spadek o 4,9 proc.) oraz Sudan, w którym trwa wojna domowa (137. miejsce, 0,34, spadek o 4,4 proc.). Z kolei nieznaczną poprawę zaliczyły Chiny (0,48 zamiast 0,47), które zajmują teraz 92. miejsce, o 3 pozycje wyżej, niż rok temu.

Ostatnie miejsce zajęła Wenezuela z wynikiem 0,26, a przed nią uplasowały się ex aequo Afganistan i Kambodża (0,31). W raporcie nie uwzględniono jednak m.in. Korei Północnej czy Erytrei.

Spośród państw zachodnich rządy prawa osłabły najbardziej w USA (27. miejsce, 0,68 – spadek o 2,8 proc.), na Słowacji (36. miejsce, 0,64., spadek o 2,3 proc.) i na Węgrzech (79. miejsce, 0,5, spadek o 2 proc.).

Jako główne powody pogorszenia wskaźników na całym świecie autorzy indeksu wskazują zagrożenia z powodu rosnącego autorytaryzmu oraz słabnącej niezależności sądów.

Najlepszy wynik w rankingu – 0,90 – otrzymała Dania, a za nią uplasowały się Norwegia (0,89) i Szwecja (0,87).

Jak powstał indeks?

Raport opracowano na podstawie ankiet wypełnionych przez ekspertów i prawników z każdego uwzględnionego w zestawieniu państwa. Uwzględniono osiem kategorii: ograniczenie władzy rządu, brak korupcji, otwartość państwa, prawa podstawowe, porządek i bezpieczeństwo, egzekwowanie regulacji, działanie wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych oraz jego efektywność w sprawach karnych.

Tworząca indeks amerykańska organizacja World Justice Project została założona w 2006 r. przez Williama Neukoma, byłego szefa stowarzyszenia amerykańskich prawników American Bar Association. Jej celem jest stymulowanie działań na rzecz rozwoju praworządności na całym świecie.

Źródło: World Justice Project, PAP