Komisja Europejska zapowiada nowe zabezpieczenia w traktatach akcesyjnych

Komisja Europejska ogłosiła, że przyszłe traktaty akcesyjne z krajami kandydującymi do Unii Europejskiej będą zawierać zabezpieczenia przed regresem rządów prawa. W najnowszym pakiecie rozszerzeniowym KE ostro skrytykowała Gruzję i Serbię za brak postępów w reformach.

Nowe zasady dla przyszłych członków UE

Komisja Europejska przedstawiła we wtorek pakiet rozszerzeniowy, w którym oceniła postępy dziesięciu krajów ubiegających się o członkostwo w UE: Albanii, Bośni i Hercegowiny, Kosowa, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Serbii, Gruzji, Mołdawii, Ukrainy i Turcji.

Unijna komisarz ds. rozszerzenia Marta Kos zapowiedziała, że przyszłe traktaty akcesyjne będą zawierać silniejsze mechanizmy ochrony praworządności. Zabezpieczenia mają uniemożliwić sytuację, w której państwa po wejściu do UE przestają przestrzegać standardów demokratycznych i zasad państwa prawa.

Jak podkreśliła Kos, Komisja chce uniknąć powtórzenia problemów z krajami członkowskimi, które po akcesji oddaliły się od unijnych wartości. „Traktaty będą musiały zapewnić trwałość reform demokratycznych” – powiedziała.

Dokument KE przewiduje również ściślejszy monitoring przestrzegania praw podstawowych po zakończeniu negocjacji akcesyjnych.

Gruzja z mocnym ostrzeżeniem, Serbia pod lupą

Według Komisji Europejskiej Gruzja jest obecnie krajem kandydującym jedynie z nazwy. Od czasu faktycznego wstrzymania procesu akcesyjnego w grudniu 2024 roku, sytuacja w tym państwie uległa znacznemu pogorszeniu.

KE wskazała na regres demokracji, erozję praworządności oraz ograniczanie praw podstawowych, w tym wolności słowa i zgromadzeń. Władze w Tbilisi mają wykazać „zdecydowane zaangażowanie” w przywrócenie reform i powrót na ścieżkę integracji z UE.

Serbia również znalazła się wśród krajów ostro ocenionych przez Komisję. Choć rząd w Belgradzie deklaruje członkostwo w UE jako cel strategiczny, tempo reform wyraźnie spadło. KE zwróciła uwagę, że Serbia wciąż nie dostosowała się do unijnej polityki zagranicznej, szczególnie w kwestii sankcji wobec Rosji.

Wskaźnik zgodności z polityką zagraniczną UE wynosi w Serbii 62 proc., podczas gdy w innych krajach Bałkanów Zachodnich sięga 100 proc., w Ukrainie – 99 proc., a w Mołdawii – 98 proc.

Postępy i cele pozostałych kandydatów

KE pochwaliła Albanię za ambicję zakończenia negocjacji akcesyjnych do 2027 roku, choć zaznaczyła, że warunkiem jest utrzymanie tempa reform i dialogu politycznego.

Czarnogóra liczy na zakończenie rozmów akcesyjnych już do końca 2025 roku. Według Marty Kos kraj jest „na dobrej drodze”, jeśli utrzyma dotychczasowe tempo reform.

Macedonia Północna musi przyspieszyć działania w obszarze sądownictwa i walki z korupcją oraz wprowadzić do konstytucji prawa mniejszości narodowych, w tym bułgarskiej.

W przypadku Kosowa Komisja zapowiedziała zniesienie części środków ograniczających, nałożonych w 2023 roku po napięciach na północy kraju.

Ukraina i Mołdawia z szansą na przyspieszenie

Komisja Europejska uznała, że Ukraina i Mołdawia są gotowe do otwarcia trzech z sześciu klastrów negocjacyjnych, które obejmują kluczowe obszary integracji. Do końca roku możliwe będzie – zdaniem KE – rozpoczęcie wszystkich sześciu rund rozmów.

Na przeszkodzie stoi jednak sprzeciw Węgier, które wetują postępy akcesyjne Ukrainy, blokując tym samym również proces Mołdawii.

Bośnia i Hercegowina została wezwana do przyspieszenia reform wymiaru sprawiedliwości i powołania negocjatora ds. akcesji.

Tymczasem negocjacje z Turcją pozostają zamrożone od 2018 roku, a KE nie przewiduje obecnie żadnych postępów w tym procesie.

Źródło: PAP