Szczyt liczby pracujących Polaków osiągnęliśmy przed pandemią COVID-19?

Liczba ubezpieczonych objętych składką emerytalno-rentową przybliża nam sytuację na rynku pracy. Nie jest to jednak miara pozbawiona wad. Brakuje w niej np. osób wykonujących umowy o dzieło, prowadzących działalność gospodarczą, ale korzystających z „ulgi na start” czy rolników.

Z drugiej strony ZUS przedstawia unikalne dane w podziale na obywatelstwo. Podziału takiego nie ma np. w Badaniu Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL). W dalszej części analizy będę używał terminu „pracujący” dla osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu, choć to uproszczenie.

Szczyt „pracujących” obywateli Polski w wysokości 15,46 mln osób osiągnęliśmy tuż przed wybuchem pandemii COVID-19. W trzecim kwartale 2020 r. ich liczba spadła o ok. 400 tys. do poziomu 15,05 mln i nigdy nie odbiła do rekordu z przełomu 2019 i 2020 r. Obecnie ok. 15,07 mln obywateli Polski jest objętych ubezpieczeniem emerytalno-rentowym. Stanowi to znaczący kontrast z okresem od początku 2015 r. do końca 2019 r. gdy liczba ta zwiększyła się o ok. 1 mln osób. Dobra koniunktura sprzyjała aktywizacji zawodowej.

Z kolei całkowita liczba ubezpieczonych odbiła za to od czasów pandemii COVID-19. Już w pierwszym kwartale 2022 r. wartość ta była zbliżona (16,1 mln osób) do tej sprzed dwóch lat. Obecnie liczba „pracujących” ogółem wynosi 16,28 mln, a zatem jest wyższa o ok. 165 tys. osób w porównaniu do okresu sprzed pandemii COVID-19.

Za tę różnicę odpowiadają cudzoziemcy. Od pierwszego kwartału 2020 r. ich liczba w ubezpieczeniach społecznych zwiększyła się o ok. 550 tys. (z 650 tys. do 1,2 mln osób) przy jednoczesnym spadku obywateli Polski o ok. 380 tys. Migracja z Ukrainy w latach 2021–2023 odpowiadała za blisko jedną trzecią wzrostu PKB w Polsce, stając się kluczowym czynnikiem łagodzącym skutki niedoborów pracy i spowolnienia demograficznego.