Unia Europejska

Komisja Europejska przedstawiła plan budowy sieci kolei dużych prędkości o wartości 550 miliardów euro. Celem projektu jest połączenie głównych miast Europy do 2040 roku, skrócenie czasu podróży i zwiększenie konkurencyjności kolei wobec samolotów.

Państwa UE zgodziły się na ustanowienie celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych o 90 proc. do 2040 r. Kraje UE uzgodniły, że system ETS2 wejdzie w życie z rocznym opóźnieniem. Jak oświadczył po głosowaniu wiceminister klimatu Krzysztof Bolesta, Polska głosowała przeciw ustanowieniu celu.

Po trwających kilkanaście godzin negocjacjach ministrom środowiska nie udało się osiągnąć porozumienia w sprawie ustanowienia celu klimatycznego dla UE na 2040 r. Jednym z krajów blokujących decyzję jest Polska. Duńska prezydencja spodziewa się jednak przełomu po wznowieniu obrad w środę rano.

Polska gospodarka ma za sobą udany miesiąc. Dynamika sprzedaży detalicznej jest wysoka, choć nieco zaburzona przez niską bazę z ubiegłego roku. Do wysokiej dynamiki konsumpcji próbuje dołączyć produkcja przemysłowa mimo wciąż słabego otoczenia zewnętrznego. Indeks WIG wzrósł w październiku o niemal 5 proc.

Premier Bułgarii Rosen Żelazkow poinformował, że wszystkie systemy finansowe kraju są przygotowane do wprowadzenia euro od 1 stycznia 2026 r. Zapewnienie padło po spotkaniu z unijnym komisarzem do spraw gospodarki Valdisem Dombrovskisem w Sofii.

Komisja Europejska ogłosiła, że przyszłe traktaty akcesyjne z krajami kandydującymi do Unii Europejskiej będą zawierać zabezpieczenia przed regresem rządów prawa. W najnowszym pakiecie rozszerzeniowym KE ostro skrytykowała Gruzję i Serbię za brak postępów w reformach.

Komisja Europejska w dorocznym sprawozdaniu na temat krajów kandydujących do UE doceniła zaangażowanie Ukrainy w proces akcesyjny i reformy realizowane pomimo wojny. Podtrzymała jednak zalecenia dotyczące walki z korupcją. Oceniła postęp w tym zakresie jako ograniczony.

Ministrowie środowiska we wtorek w Brukseli będą głosować nad wyznaczeniem nowego celu klimatycznego dla UE na 2040 r. Według unijnych dyplomatów, pomimo dodania do kompromisowego tekstu kilku bezpieczników, w tym klauzuli rewizyjnej, o którą upominała się Polska, decyzja jest wciąż „na ostrzu noża”.

– Mamy obecnie do czynienia z geopolitycznym punktem zwrotnym, który rozgrywa się na naszych oczach w 2025 r. – alarmuje w rozmowie z XYZ ekspertka ds. geopolityki Velina Tchakarova. W jej ocenie wobec rosnącego zagrożenia ze wschodu – sojuszu Rosji i Chin – Europa, a szczególnie nasz region, musi zacieśniać współpracę gospodarczą i obronną ze Stanami Zjednoczonymi. Kluczowym elementem tego procesu powinna być rozbudowa infrastruktury w osi północ–południe, która pozwoli wzmocnić odporność i integrację regionu. Jak zauważa Tchakarova, doskonałą platformą do takich działań może być inicjatywa Trójmorza (3SI).

Łotewski parlament zdecydował o wypowiedzeniu Konwencji Stambulskiej, międzynarodowego dokumentu Rady Europy dotyczącego przeciwdziałania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. To pierwszy kraj UE, który podjął taką decyzję.