Świat

Najbogatsi czescy przedsiębiorcy coraz śmielej inwestują poza granicami kraju. Karel Komárek buduje globalne imperium w branży gier i hazardu, Michal Strnad rozwija technologie obronne, a Daniel Křetínský niespodziewanie wycofuje się z niemieckiego giganta stalowego – Thyssenkrupp Steel Europe.

Władze w Tokio planują, że turystyka będzie dla gospodarki Japonii równie ważna jak motoryzacja. Kraj z roku na rok bije rekordy liczby zagranicznych gości i liczy na dochody sięgające 100 mld dolarów rocznie. Ale z kalkulacją biznesową ścierają się braki infrastrukturalne oraz interesy samorządów i mieszkańców.

To nie Chińczycy zjadają przeciętnie najwięcej tzw. zupek chińskich na świecie, choć Azjaci są w tej dziedzinie bezkonkurencyjni. Wbrew popularnej w Polsce nazwie makaronów instant producentów z Państwa Środka próżno też szukać wśród największych globalnych marek. Na rynku królują firmy z Japonii, Korei Południowej oraz Indonezji.

Grecja znalazła się w centrum europejskiej debaty o prawach pracowniczych. Wszystko przez przyjętą właśnie ustawę umożliwiającą w określonych sytuacjach wydłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 13 godzin. Reforma, forsowana przez centroprawicowy rząd premiera Kyriakosa Mitsotakisa, doprowadziła w ostatnich tygodniach do serii protestów i dwóch ogólnokrajowych strajków, które sparaliżowały transport i usługi publiczne.

Rząd Kanady ogłasza największą cyfrową reformę administracji w swojej historii – w centrum zmian znalazła się sztuczna inteligencja. AI ma pomóc w redukcji kosztów budżetowych, analizie danych satelitarnych i prognozowaniu decyzji podatkowych. Eksperci ostrzegają jednak, że automatyzacja może oznaczać masowe cięcia etatów, a połowa Kanadyjczyków postrzega nowe technologie jako zagrożenie dla ludzkości.

Świat wchodzi w kolejną fazę rywalizacji gospodarczej – tym razem nie o ropę, lecz o metale ziem rzadkich. Chiny, kontrolujące większość globalnego wydobycia i rafinacji, wykorzystują swoją dominację, by budować wpływy i testować odporność Zachodu. Stany Zjednoczone odpowiadają cłami, a Europa – analizami i ostrzeżeniami. Ale bez wspólnej strategii wobec Pekinu Unia Europejska ryzykuje utratę nie tylko surowców, lecz także pozycji w nowym porządku technologicznym.

Gdy Bruksela układa budżet na lata 2028–2034 i tnie biurokrację pakietami „Omnibus”, stawką są ceny energii i konkurencyjność europejskich firm, w tym polskich. To właśnie teraz rozstrzyga się, czy i jak transformacja będzie wykonalna – od sieci i OZE po rynek mocy i łańcuchy dostaw „made in Poland”. W rozmowie z XYZ Paweł Wróbel, dyrektor Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej (PKEE), tłumaczy, jak działa energetyczny lobbying w UE, gdzie naprawdę „trzyma się pióro” i co musimy zrobić, by polski głos był słyszalny w ważnych dla nas sprawach – od Bałtyku i offshore po rynki mocy i nowy cel klimatyczny na 2040 r.

W pierwszej połowie roku obroty branży hotelarskiej w naszym regionie zwiększyły się o 15 proc., czyli znacznie bardziej niż średnio na Zachodzie kontynentu. Europejskim liderem jest Grecja, w której obroty skoczyły o ponad jedną trzecią. Na kolejnych miejscach znalazły się Węgry, które wzrosły o prawie jedną czwartą, oraz Rumunia – niewiele mniej. Polska pozostaje w stagnacji.

Po serii rosyjskich naruszeń przestrzeni powietrznej NATO wzmacnia obronę wschodniej flanki, uruchamiając nową operację „Eastern Sentry”. Jednocześnie sekretarz generalny Mark Rutte apeluje o powściągliwość i unikanie eskalacji. Wewnątrz Sojuszu trwa jednak debata o zasadach reagowania, które – zdaniem części dowódców – zbyt mocno ograniczają elastyczność operacyjną w obliczu coraz bardziej agresywnych działań Rosji.

Jak Unia Europejska – Chinom, tak Chiny – Unii. Po tym, jak USA wprowadziły cła na chińskie wyroby, a Unia zaczęła prowadzić bardziej asertywną politykę wobec Państwa Środka, Pekin postanowił odpowiedzieć. Wprowadził ograniczenia w handlu tzw. metalami ziem rzadkich. Dla unijnej gospodarki – i jej bezpieczeństwa – może to być poważny problem.